Ustawa o transporcie drogowym to zbiór przepisów od września 2001 roku regulujący zasady funkcjonowania firm zajmujących się transportem drogowym. Od stycznia bieżącego roku trwały dyskusje na temat ustalenia ostatecznego brzmienia nowelizacji przepisów. Zmiany zostały przyjęte przez sejm w dniu 25 lutego i zakładają między innymi, że zostanie wprowadzony system wymiany informacji o pojazdach użytkowych wykazujących niebezpieczne lub ciężkie usterki.

Ustawa o transporcie drogowym

Przepisy o transporcie drogowym dotykają niemal wszystkich przedsiębiorców wykonujących zadania z zakresu krajowego i międzynarodowego transportu drogowego w tym również firmy, które dokonują tego transportu w celach niezarobkowych. Przez to rozumie się głównie przewóz na potrzeby własne jeśli pojazd używany jest przez przedsiębiorcę lub osoby będące w pracy. Ustawa o transporcie samochodowym precyzuje, kto może być kierowcą oraz jakie szkolenia i kwalifikacje powinien posiadać.

Ponadto ten akt prawny określa również zasady funkcjonowania Inspekcji Transportu Drogowego i zakres odpowiedzialności za naruszenia obowiązków lub warunków przewozu przez kierowców i inne osoby, które wykonują czynności związane bezpośrednio z transportem drogowym. Dlatego też można przyjąć, że działalność zarobkowa związana z transportem w sposób pośredni lub bezpośredni musi być zgodna z przepisami regulowanymi przez tę ustawę.

Podziały transportu drogowego

Najprostszym kryterium według którego można wyłonić rodzaje transportu drogowego, jest kryterium terytorialne. W słowniczku definicji legalnych zawartym w art. 4 UTD można znaleźć podział na transport krajowy i zagraniczny. Innym zawartym w ustawie podziałem jest kwalifikacja ze względu na przewoźnictwo zarobkowe i niezarobkowe. Oprócz dwóch, głównym kryteriów znajduje się tam również kategoria mierzona według zastosowania różnych rodzajów transportu. Najczęściej faza początkowa i końcowa to transport drogowy a środkowe elementy stanowią drogę morską lub kolejową.

Krajowy transport drogowy

Ustawa wprost definiuje, czym jest krajowy transport drogowy. Są to wszystkie czynności wykonywane w związku z działalnością gospodarczą w zakresie przewozu osób lub rzeczy, do których używane są pojazdy samochodowe zarejestrowane w Polsce. Kluczowe jest, aby przejazd w całości odbywał się na terytorium kraju.

Transport drogowy międzynarodowy

Definicja legalna zawarta w art. 4 Ustawy o transporcie drogowym jest podobna do tej dotyczącej krajowej regulacji. Jedyna różnica polega na tym, że w trakcie podróży musi dojść do przekroczenia granicy Polski. Z transportem drogowym międzynarodowym można mieć do czynienia nawet gdy początek i koniec trasy znajduje się w Polsce, lecz podróż odbywała się np. przez Czechy.

Nowelizacja ustawy o transporcie

Nowe przepisy o transporcie samochodowym w głównej mierze opierają się na wprowadzeniu unijnego systemu kontroli pojazdów. Zgodnie z brzmieniem przepisów wymiana informacji odbywać się będzie na podstawie danych zamieszczonych w Centralnej Ewidencji Naruszeń. CEN będzie systemem prowadzonym przez Inspektorat Transportu Drogowego. Do tej pory Inspekcja Transportu Drogowego wykonywała zadania zlecone przez ministra, a także zajmowała się głównie kontrolą przestrzegania przepisów o ruchu i transporcie drogowym oraz przyznawaniem licencji i zezwoleń, choć od stycznia 2011 roku przyznano jej nowe kompetencje do wydawania uprawnień w międzynarodowym transporcie drogowym, a także od lipca 2011 roku kontroli nad prawidłowym uiszczaniem opłaty elektronicznej na terenie kraju.

Nowelizacja ustawy o transporcie przyznaje uprawnienia umożliwiające gromadzenie w Ewidencji Naruszeń numeru VIN wraz z informacją o stanie technicznym pojazdu. Nasz krajowy system powiązany będzie z ewidencją unijną, co umożliwi natychmiastowe przesłanie danych do innych punktów kontaktowych w Unii Europejskiej i porównanie informacji o wynikach kontroli pojazdu w przeszłości. Będzie to druga, po wprowadzonym w 2017 roku Krajowym Rejestrze Elektronicznym Przedsiębiorców Transportu Drogowego, tak duża baza danych związanych z informacjami na temat firm transportowych.

Ustawa po wejściu w życie nowych zapisów będzie wpływać na współpracę Inspekcji Transportu Drogowego z tożsamymi organami innych państw unijnych. Jednocześnie pozwoli ujednolicić prawo związane z kontrolami drogowymi we wszystkich państwach unijnych, a dzięki temu wykluczy działania konkurencyjne związane z różnym poziomem kontroli w zależności od tego,z jakiego kraju jest kontrolowany pojazd.